дерево
5. имени кого-чего, в знач. предлога с род. п. ячĕллĕ; Дворец культуры имени Хузангая Хусанкай ячĕллĕ культура керменĕ ♦ имена нарицательные пайǎр мар ятсем (сǎм.: çын, хула, кÿлĕ); имена собственные пайǎр ятсем (сǎм.: Иван, Шупашкар, Байкал)
сǎмса (кайǎксен); клюв петуха автан сǎмси; дятел долбит клювом дерево ула такка сǎмсипе йывǎçа таккать
пĕччен, хǎрах; одинокое дерево пĕччен ларакан йывǎç; помогать одиноким старикам пĕччен ватǎсене пулǎш
См. также в других словарях:
- дерево — Балка, бревно, брус, валежник, буревал, бурелом, дрова, дром (дрюк), дручина, дручок, дубина, дылка, дыль, колода, кол, мачта, обрубок, оглобля, орясина, пень, плаха, полено, столб, тес, тычина, хворост, чурбан; головня, головешка. Собират.:… … Словарь синонимов
- ДЕРЕВО — или древо; мн. дерева, деревья, древа, древеса ср. самое крупное и рослое растение, которое выгоняет от корня один пень или лесину и состоит из древесины, древесных волокон, придающнх ему плотность и крепость. Меньшие деревья, не достигаюшие… … Толковый словарь Даля
- ДЕРЕВО — (arbor), растение с многолетним, в разл. степени одревесневающим, разветвлённым или неветвяшимся главным стеблем стволом, сохраняющимся в течение всей жизни растения, и кроной. Типичная крона из ветвей образуется у хвойных (из голосеменных) и… … Биологический энциклопедический словарь
- ДЕРЕВО — фундаментальный культурный символ, репрезентирующий вертикальную модель мира, семантически фундированную идеей бинарных оппозиций (как космологически, так и аксиологически артикулированных). В традиционной культуре выступает основополагающим… … История Философии: Энциклопедия
- дерево — ДЕРЕВО, а, ср и в зн. сказ. (или здравствуй, дерево, полное дерево, африканское дерево). Глупый человек, тупица, бездарь. Он полное дерево, он таблицу умножения с законами октябрят путает. См. также пробковое дерево … Словарь русского арго
- ДЕРЕВО — ДЕРЕВО, крупное многолетнее растение с одним сильно развитым одревесневшим главным стеблем (стволом) и более мелкими ветвями. Ствол ежегодно увеличивается в диаметре; листья могут быть либо ВЕЧНОЗЕЛЕНЫМИ, либо ОПАДАЮЩИМИ. Самое большое из… … Научно-технический энциклопедический словарь
- Дерево — [tree] в теории графов, связный граф без циклов, обладающий следующими основными свойствами (которые математически эквивалентны): если за n принять число вершин (элементов графа), то он содержит ровно n 1 ребро, не имеет циклов; если добавить… … Экономико-математический словарь
- ДЕРЕВО — ДЕРЕВО, дерева, мн. деревья, деревьев, и (устар. обл. и спец.) дерева, дерёв, ср. 1. Многолетнее растение с твердым стволом и ветвями, образующими крону. 2. Бревно, брус (обл., спец.). На сарай пошло тридцать дерёв. 3. только ед. Древесина,… … Толковый словарь Ушакова
- ДЕРЕВО — ДЕРЕВО, а, мн. деревья, ьев (устар. высок. дерева, дерев, деревам), ср. 1. Многолетнее растение с твёрдым стволом и отходящими от него ветвями, образующими крону. Хвойные, лиственные деревья. 2. ед. То же, что древесина (во 2 знач.). Мебель… … Толковый словарь Ожегова
- дерево. — ДЕРЕВО. Первая часть сложных слов. Вносит зн. сл.: дерево. Деревопереработка, дереворежущий … Энциклопедический словарь
- ДЕРЕВО — многолетнее растение с одревесневшим главным стеблем (стволом), сохраняющимся в течение всей его жизни, и ветвями, образующими крону. Высота от 2 до 100 м, изредка больше. Отдельные виды (напр., сосна остистая) живут до 3 5 тыс. лет. Деревья… … Большой Энциклопедический словарь
Источник
Чувашский язык деревья перевод
Войти | Регистрация | Вход необходим для полного использования сайта
Деревья (РЧС,СВ)
Раздел Русско-чувашского словаря под редакцией Сергеева Л.П., Васильевой Е.Ф.
Одинаково звучащие деревья:
кедр, кипарис, лиственница, пальма, пихта, платан, туя, эвкалипт, черешня
акация — акаци
желтая акация — сарă акаци
ветка акации — акаци турачĕ
береза — хурăн
белая береза — шурă хурăн
боярышник — катăркас
ягоды боярышника — катăркас çырли
бузина — упа паланĕ
бузина растет — упа паланĕ ӳсет
ветла — йăмра
старая ветла — ватă йăмра
зеленая ветла — симĕс йăмра
вишня — чие йывăççи
молодая вишня — çамрăк чие йывăççи
вишня засохла — чие йывăççи хăрнă, чие йывăççи хăрчĕ
вяз — хурама
развесистый вяз — лапсăркка хурама
дуплистый вяз — хăвăл хурамă
дерево — йывăç
листья дерева — йывăç çулçисем
дерево стоит — йывăç ларăть
посадить дерево — йывăç ларт
дуб — юман
вековой дуб — ĕмĕрхй юмăн
высокий дуб — çӳллĕ юмăн,
молодой дуб — çамрăк юман, туйра
ель — чăрăш
голубая ель — сенкер чăрăш
шишка ели — чăрăш йĕкелĕ
молодая ель — çамрăк чăрăш, хунав чăрăш
жимолость — хăвăш, кашкăр çырли
ягоды жимолости — хăвăш çырли
куст жимолости — хăвăш тĕмĕ, кашкăр çырли тĕмĕ
ива — хăва, çӳçе
плакучая ива — вăрăм туналлă хăва
куст ивы — хăва тĕмĕ
гибкая ива — пиçĕ хăва
ильм — йĕлме
пень ильма — йĕлме тункати
засохший ильм — хăрăк йĕлме
калина — палан
куст калины — палан тĕмĕ
ветка калины — палăн турачĕ
калина расцвела — палăн чечеке ларчĕ, палан çурăлчĕ
крушина — йыт çĕмĕрчĕ
ягоды крушины — йыт çĕмĕрчĕн çырли
куст — тĕмĕ, тĕм
куст малины — хăмла çырли тĕмĕ
лес — вăрман
дремучий лес — сĕм вăрмăн
лиственный лес — хура вăрман
сосновый лес — хыр вăрманĕ
лес шумит — вăрман кашлать (шавлать)
липа — çăка
лист липы — çăка çулçи
цветы липы — çăка чечекĕ
малина — хăмла çырли
куст малины — хăмлă çырли тĕмĕ
малина засохла — хăмла çырли хăрнă, хăмла çырли хăрчĕ
можжевельник — уртăш
ягоды можжевельника — уртăш çырлисем
ольха — çирĕк
черная ольха — хурă çирĕк
белая ольха — шурă çирĕк
лист ольхи — çирĕк çулçи
орешник — шĕшкĕ
сережка орешника — шĕшкĕ кăчки
орешник сломался — шĕшкĕ хуçăлнă (хуçăлчĕ)
осина — ăвăс
лист осины — ăвăс çулçи
кора осины — ăвăс хуппй
роща — ката, раща
березовая роща — хурăн кати, хурăн ращи
рябина — пилеш
кисть рябины — пилеш сапаки
ягода рябины — пилеш çырли
смородина — хурлăхан
куст смородины — хурлăхăн тĕмĕ
лист смородины — хурлăхан çулçи
сосна — хыр
шишка сосны — хыр йĕкелĕ
смола сосны — хыр сухăрĕ
вечнозеленая сосна — ялан симĕс хыр
тополь — тополь, тирек
пух тополя — тополь (тирек) мамăкĕ
почка тополя — тополь (тирек) кăчки
черный тополь — хура тополь
черемуха — çĕмĕрт
цветы черемухи — çемерт çеçки
лесная черемуха — вăрман çĕмĕрчĕ
шиповник — шăлан
шипы шиповника — шăлăн йĕпписем
ягоды шиповника — шăлан çырлисем
шиповник колется — шăлан чикет, шăлан йĕплет
яблоня — улмуççи
дикая яблоня — вăрман улмуççийĕ
ветка яблони — улмуççй турачĕ, улмуççи туратти
яблоня расцвела — улмуççи чечеке ларнă, улмуççи чечек кăларчĕ
ясень — каврăç
лист ясеня — каврăç çулçи
Источник
Самоучитель чувашского языка/Растения — Ӳсен-тăран
Давайте расширим свой словарный запас, изучив термины и слова, связанные с темой разной растительности на чувашском языке!
Основная лексика по теме
Дерево — йывăç. В лесу растёт много разных деревьев ― Вăрманта нумай тĕрлĕ йывăç ÿсет. Названия основных частей дерева показаны на фотографии справа.
Куст ― тĕмĕ. Куст смородины ― хурлăхан тĕмĕ. Куст орешника ― шĕшкĕ тĕмĕ.
Цветок — чечек. Я нарвал для тебя цветов ― Эпĕ сан валли чечек татрăм. Обратите внимание! При обозначении обобщённого предмета или при неважности их количества используется единственное число. Сравните: цветы (мн. ч) — чечексем (мн. ч.). Второй пример: Сегодня на дороге много машин ― Паян çул çинче нумай машина (а не машинасем!)
Сажать цветы ― чечек ларт. Расти цветы ― чечек ÿстер. Рвать цветы ― чечек тат. Дарить цветы ― чечек парнеле.
Расцвести ― чечеке лар. Сирень расцвела ― сирень чечеке ларчĕ.
Курăк ― трава. Косить траву ― курăк çул.
Лекарственные травы ― сиплĕ курăксем. Лечебная трава ― эмел курăкĕ.
Ствол, ствол дерева — вулă, йывăç вулли. Ствол берёзы — белый ― Хурăн вулли — шурă.
Стебель ― туна, авăр. Стебель цветка ― чечек туни.
Кисть, гроздь ― сапака. Гроздь рябины ― пилеш сапаки.
Кантăр вăрри — конопляное семя Чечек вăрри — семена цветов Икĕ пайлă вăрă — двудольное семя Хăрах пайлă вăрă — однодольное семя Вăрă пайĕ — семядоля Вăрă тĕвви — семяпочка Вăрă хутаççи — завязь Вăрăран ӳстер — вырастить из семян [1] .
Названия трав и цветов на чувашском языке
Алоэ ― шыçă курăкĕ, алой.
Анютины глазки ― аслати курăкĕ.
Болотный хвощ ― кăчăр курăкĕ.
Ветреница ― çил курăкĕ.
Валериана ― кушак курăкĕ.
Герань ― чикен курăкĕ, кашкăр курăкĕ.
Гвоздика ― тикĕт курăкĕ, гвоздика.
Дурман ― ухмах курăкĕ.
Душица ― матрÿшкке курăкĕ.
Дикая орхидея ― тискер орхидея.
Жимолость ― сăвăс йывăççи.
Зверобой ― сар çип ути, çÿç ути .
Иван-да-Марья ― шапа хупаххи.
Колокольчик ― шăнкăрав курăкĕ.
Кувшинка ― кăкшăм курăкĕ, куткĕрчен.
Ландыш ― ландыш, ҫӗлен курӑкĕ, пыршӑль курӑкӗ, ҫимӗк курӑкĕ, ниш курӑкӗ, чĕре курӑкӗ, мулкач ҫырли, мулкач хӑлхи.
Лишайник ― мăк курăкĕ.
Мать-и-мачеха ― ама хупаххи.
Медуница ― пыл курăкĕ.
Мыльнянка ― супăнь курăкĕ.
Недотрога обыкновенная ― шăрчăк курăкĕ.
Незабудка ― кăвакарчăн куçĕ.
Одуванчик ― хăлха курăкĕ, кукшапуç.
Осока ― хăях, лаптак хăмăш.
Папоротник ― упасарри, атăш курăкĕ.
Пастушья сумка ― шатра курăкĕ.
Первоцвет ― сарамак курăкĕ.
Перекати-поле ― шуйттан урапи.
Песчанка ― хăйăр курăкĕ.
Подорожник ― шăнăр курăкĕ, чĕкеç курăкĕ.
Полевая ярутка ―нухрат курăкĕ.
Просвирняк ― чăкăт курăкĕ.
Ромашка ― шурчечек, салтак тÿми.
Хлопушка ― шалтăрма курăкĕ.
Чабрец ― чапăр курăкĕ.
Чистотел ― шĕпĕн курăкĕ.
Названия деревьев на чувашском
Жимолость — хăвăш, кашкăр çырли.
Крушина — йыт çĕмĕрчĕ.
Шишка сосны — хыр йĕкелĕ.
Смола сосны — хыр сухăрĕ.
Тополь — тополь, тирек.
Пух тополя — тирек мамăкĕ.
Почка тополя — тирек кăчки.
Примечания [ править ]
Источник
Чувашский язык деревья перевод
Chuvash.Org :: Версия для печати :: Деревья (РЧС,СВ)
Хотите изучить чувашский язык? Для вас имеется целых раздел, где есть уроки, описание особенностей, аудиоуроки!
Раздел Русско-чувашского словаря под редакцией Сергеева Л.П., Васильевой Е.Ф.
Одинаково звучащие деревья:
кедр, кипарис, лиственница, пальма, пихта, платан, туя, эвкалипт, черешня
акация — акаци
желтая акация — сарă акаци
ветка акации — акаци турачĕ
береза — хурăн
белая береза — шурă хурăн
боярышник — катăркас
ягоды боярышника — катăркас çырли
бузина — упа паланĕ
бузина растет — упа паланĕ ӳсет
ветла — йăмра
старая ветла — ватă йăмра
зеленая ветла — симĕс йăмра
вишня — чие йывăççи
молодая вишня — çамрăк чие йывăççи
вишня засохла — чие йывăççи хăрнă, чие йывăççи хăрчĕ
вяз — хурама
развесистый вяз — лапсăркка хурама
дуплистый вяз — хăвăл хурамă
дерево — йывăç
листья дерева — йывăç çулçисем
дерево стоит — йывăç ларăть
посадить дерево — йывăç ларт
дуб — юман
вековой дуб — ĕмĕрхй юмăн
высокий дуб — çӳллĕ юмăн,
молодой дуб — çамрăк юман, туйра
ель — чăрăш
голубая ель — сенкер чăрăш
шишка ели — чăрăш йĕкелĕ
молодая ель — çамрăк чăрăш, хунав чăрăш
жимолость — хăвăш, кашкăр çырли
ягоды жимолости — хăвăш çырли
куст жимолости — хăвăш тĕмĕ, кашкăр çырли тĕмĕ
ива — хăва, çӳçе
плакучая ива — вăрăм туналлă хăва
куст ивы — хăва тĕмĕ
гибкая ива — пиçĕ хăва
ильм — йĕлме
пень ильма — йĕлме тункати
засохший ильм — хăрăк йĕлме
калина — палан
куст калины — палан тĕмĕ
ветка калины — палăн турачĕ
калина расцвела — палăн чечеке ларчĕ, палан çурăлчĕ
крушина — йыт çĕмĕрчĕ
ягоды крушины — йыт çĕмĕрчĕн çырли
куст — тĕмĕ, тĕм
куст малины — хăмла çырли тĕмĕ
лес — вăрман
дремучий лес — сĕм вăрмăн
лиственный лес — хура вăрман
сосновый лес — хыр вăрманĕ
лес шумит — вăрман кашлать (шавлать)
липа — çăка
лист липы — çăка çулçи
цветы липы — çăка чечекĕ
малина — хăмла çырли
куст малины — хăмлă çырли тĕмĕ
малина засохла — хăмла çырли хăрнă, хăмла çырли хăрчĕ
можжевельник — уртăш
ягоды можжевельника — уртăш çырлисем
ольха — çирĕк
черная ольха — хурă çирĕк
белая ольха — шурă çирĕк
лист ольхи — çирĕк çулçи
орешник — шĕшкĕ
сережка орешника — шĕшкĕ кăчки
орешник сломался — шĕшкĕ хуçăлнă (хуçăлчĕ)
осина — ăвăс
лист осины — ăвăс çулçи
кора осины — ăвăс хуппй
роща — ката, раща
березовая роща — хурăн кати, хурăн ращи
рябина — пилеш
кисть рябины — пилеш сапаки
ягода рябины — пилеш çырли
смородина — хурлăхан
куст смородины — хурлăхăн тĕмĕ
лист смородины — хурлăхан çулçи
сосна — хыр
шишка сосны — хыр йĕкелĕ
смола сосны — хыр сухăрĕ
вечнозеленая сосна — ялан симĕс хыр
тополь — тополь, тирек
пух тополя — тополь (тирек) мамăкĕ
почка тополя — тополь (тирек) кăчки
черный тополь — хура тополь
черемуха — çĕмĕрт
цветы черемухи — çемерт çеçки
лесная черемуха — вăрман çĕмĕрчĕ
шиповник — шăлан
шипы шиповника — шăлăн йĕпписем
ягоды шиповника — шăлан çырлисем
шиповник колется — шăлан чикет, шăлан йĕплет
яблоня — улмуççи
дикая яблоня — вăрман улмуççийĕ
ветка яблони — улмуççй турачĕ, улмуççи туратти
яблоня расцвела — улмуççи чечеке ларнă, улмуççи чечек кăларчĕ
ясень — каврăç
лист ясеня — каврăç çулçи
Источник